Tinh thần và khí sắc: Có tốt không bằng có thần
Thần sinh ra rồi mới có hình, hình đầy đủ thì mới nhìn rõ được khí sắc. Thông thường nói, người có hình tốt không bằng có xương tốt, mà có xương tốt không bằng có thần, có thần lại không bằng có khí tốt, đó là vì thần được khí thì vượng thịnh. Đối với cơ thể người thì thần và khí giống như dầu và đèn, nếu thần khí như dầu, cơ thể như đèn, thân thanh và đầy đủ mà dầu sạch thì đèn mới sáng rõ được.
Nếu ban đêm người ngủ yên ổn, ban ngày 2 mắt lanh lợi, có lúc lại phát hiện trong mắt người đó có sự u ám trong sự thanh tú, lại có sự thanh tú trong sự u ám, lại thêm cử chỉ phong độ, nho nhã và có học thức, ngồi lâu mà không động thì đó sẽ là người có thể làm nên đại sự. Ngược lại chỉ là mệnh tầm thường.
Hình thể và cốt cách có hình không bằng có xương
Phải xem hình thái và xương cốt xem có hài hòa hay không. Thông thường mà nói thì phải xem có phải bẩm sinh xương nhỏ, da mềm và nhẵn không. Duy trì cái vốn có, đồng thời không ngừng sinh trưởng thêm, cuối cùng sẽ được lâu dài. Còn chưa đến thời mà đã đầy đặn, hoa chưa nở mà quả đã thành đều là không tốt. Người già không thể giống như người trẻ. Nam trông phải khác nữ, nữ cũng không được giống nam.
Nếu không là nữ sẽ khiến chồng đoản mệnh. Hoặc như người già mà giống người trẻ thì vận mệnh chẳng thể dài lâu. Đối với nam và nữ mà nói thì người con gái phải dịu dàng, người con trai phải cứng rắn, kiên cường. Nữ thuộc âm, vốn cần yên tĩnh. Nếu chưa nói đã cười thì không phải người tốt. Người con gái tốt sẽ có dáng uy nghiêm mà hiền hậu, nết na mà dịu dàng, kẻ ca kỹ thì thường thiếu uy nghiêm, không đoan chính.
Trong Ngũ hành, Mộc gây, Kim vuông, Thủy rộng, Thổ dày, Hỏa nhọn dài. Nếu giữa Ngũ hành có thể tương sinh, tương phù cho nhau thì là tốt nhất. Ngũ hành mà tương khắc thì là mệnh không cát tường. Người hình Kim được hình Kim thường sẽ là mệnh cương nghị, kiên cường. Người hình Mộc được hình Mộc, chủ về tài sản. Người hình Thủy được hình Thủy thường nhiều tài hoa. Người hình Hỏa được hình Hỏa, danh tiếng, uy vũ lan truyền. Người hình Thổ được hình Thổ, có nhiều tích lũy và gia tài. Ngược lại, nếu người hình Kim không được hình Kim thì thường hay trầm ngâm suy nghĩ. Người hình Mộc mà không được hình Mộc thì thường cô độc. Người hình Thủy mà không được hình Thủy thì làm quan nhưng vận mệnh chẳng thể dài lâu.
Người hình Hỏa mà không được hình Hỏa thì nhiều tai họa. Người hình Thổ mà không được hình Thổ thì gian khổ. Nếu chỉ luận hình thể thì trước tiên gầy rồi béo thì mới tốt. Nếu gầy rồi khô thì là Kim khắc Mộc Tiếp. Tiếp đó, ví như hình thể, trước tiên vuông vắn, sau lại nhọn thì là Kim khắc Hỏa.
Eo và mông gầy nhỏ thì không thể bước bước lớn, chủ về khi nhỏ và trung niên gặp vận may nhưng những năm cuối đời vận mệnh chẳng được thuận thông. Thông thường thì người phần lưng và mông dày có thể đảm nhiệm trọng trách, còn người mà lưng và mông bằng phẳng thì cuộc đời khó được thành tựu. Xem tướng trước mặt mà cát tường cũng không phải là cát lợi chân chính, sau lưng cát tường thì mới tốt tới già. Người như vậy có thể làm đại quan, cũng có thể làm tiểu quan. Nếu cử chỉ có thần vận thì có thể làm quan lớn.
Luận thần: Hình yên và thần đủ
Thần khí hoạt động như thế nào
Hoạt động của thần khí không thể nhìn thấy, nó ẩn giấu và không thể điều khiển được, do đó cần tìm ở trong tâm, phải đoán từ hình thể, như vậy mới lộ rõ ở giữa lông mày và mắt hoặc vận hành giữa ngũ tạng. Do đó thường nói: Người thông minh thì thần khí của họ ở 2 mắt, nếu đức hạnh đều có đủ thì thần khí giấu trong tim. Cũng chính là nói, thần khí hiển lộ ra qua hình thể, giống như ánh sáng của mặt trời và mặt trăng. Mắt sáng thì thần trong, nếu mắt đục thì thần đục.
Sự vật ở trong mộng thường là do suy nghĩ quá nhiều hoặc gặp việc gì khó giải quyết. Do đó, các sự vật gặp trong giấc mộng thường xảy ra bên cạnh mình. Chính vì vậy, thiền sư Bạch Nhãn nói, mộng có ngũ cảnh: Một là cảnh hư, hai là cảnh thực, ba là cảnh quá khứ, bốn là cảnh hiện tại, năm là cảnh tương lai. Thường thì thần tình xao động sẽ sinh ra mộng cảnh.
Hình yên được hiểu như thế nào
Thần yên ổn thì không có mộng cảnh. Có thể nói mộng cảnh là do động và tĩnh của con người sinh ra.
Liên quan đến hình mạo thanh tú của con người, hoặc ngạo nghễ, hoặc trắng sáng, hoặc chắc chắn, lông mày, mắt nhô cao, mắt phát ra ánh sáng đều là do thần khí ở trong biểu hiện ra bên ngoài. Thần thanh và hòa, sáng trong là tướng phú quý. Thần đục, nhu nhược, khiếp sợ là tướng bần cùng. Người chân thật và điềm tĩnh thường có thần khí bình hoà.
Trong Ngọc quản chiếu thần cục nói: Người vui vẻ và yên tĩnh thì thần sẽ yên ổn. Người nông nổi và vội vàng thì thần không yên. Người quân tử biết tu dưỡng bản tính của họ có thể thay đổi thần khí nóng vội. Khí không nóng vội thì hình yên, sẽ không có người có hình thể yên mà thần khí không đủ.
Lại nói: Khí thực chất là chỉ sự biến hoá của âm dương. Người đắc đạo thì không nhiễm bụi trần, không bị các sự việc làm lay động, là người biết thần, biết thần có chức năng giống như tạo hoá, do đó họ mới là thánh nhân, chí nhân, thần nhân. Do đó, hình của con người có thể nhìn thấy nhưng thân lại giấu trong nội tâm, hiển lộ ra giữa lông mày và mắt nhưng không mất đi bản chất nguyên thủy của nó.
