Năm tuổi là gì
Năm tuổi là cái gì? Năm tuổi chính là một vòng luân hồi 12 năm sau khi một người sinh đời. 12 tuổi, 24 tuổi, 36 tuổi, 18 tuổi, 60 tuổi… của mỗi người đều là năm tuổi của họ. Năm tuổi là năm có mối quan hệ chặt chẽ với con giáp. Vì con giáp có 12 thuộc tướng, mà mỗi một người đều có một thuộc tướng, thế nên sau khi một người ra đời nếu gặp lại thuộc tướng giống với năm mình sinh ra thì chính là năm tuổi.
Đối với con cháu Hoa Hạ mà nói, “năm tuổi” không còn lạ lẫm gì, khi đến “năm tuổi”, con người thường buộc thắt lưng màu đỏ hoặc mặc quần đỏ, cũng có người may một miếng vải đỏ trên áo. Điều mà chúng ta không hề ngờ tới là phong tục qua “năm tuổi” sớm nhất là một kiểu phong tục chúc mừng sự ra đời của dân tộc Khiết Đan.
Năm tuổi có tên gọi khác là gì
Trong thời Liêu, qua “năm tuổi” lại gọi là lễ tái sinh hoặc lễ phục đản, vì thời Liêu lúc đó đã dùng 12 con giáp để tính năm, sau 12 năm con giáp lại quay lại từ đầu, đến năm mà thuộc về con giáp khi một người nào đó sinh ra, thì phải tổ chức nghi thức kỷ niệm sự ra đời của mình, báo đáp ơn sinh thành của mẹ cha.
Thời gian tổ chức lễ tái sinh
Theo “Liệu sử Trung Ngữ Giải” ghi chép, lễ tái sinh cứ 12 năm tổ chức một lần. Những, hoạt động này về sau lại diễn biến thành hoạt động lễ mang ý nghĩa chính trị trong triều đình, chỉ có hoàng đế, thái hậu, thái tử và các thủ lĩnh các bộ lạc mới được tổ chức lễ tái sinh. Ngày lễ tổ chức hoạt động kỷ niệm này cũng không phải là ngày ra đời, mà là một ngày trạch cát khác.
Lễ tái sinh được diễn ra như thế nào
Hình thức chủ yếu trong lễ tái sinh là vào mùa đông của năm trước “năm tuổi” của hoàng đế, lựa chọn một ngày cát để tổ chức nghi thức lễ tái sinh. Trước khi thực hiện lễ tái sinh, trước tiên là tại “Cấm môn bắc trí tái sinh thất, mẫu hậu thất, tiên đế thần chủ dư”, tiếp đó tại phía Đông Nam của phòng tái sinh, chặt gậy ba gốc cây Kỳ mục. Đến ngày hành lễ, trước tiên để con và bà đỡ sắp xếp trong phòng, bên ngoài có một phu nhân đứng bưng rượu, có một ông già cầm cung tên đứng ở ngoài phòng.
Thái giám sau khi vái thần chủ, quần thần liền nghênh đón hoàng đế bước vào phòng tái sinh, cởi quần áo, giày, ôm theo vài đứa bé rồi đi dưới gốc cây Kỳ mục ba lần, mỗi lần, bà đỡ sẽ niệm kinh chúc phúc, tay vuốt ve trên người hoàng đế. Lúc đó mấy đứa bé lại đi vòng quanh gốc cây Kỳ mục bảy lần, hoàng đế nằm bên cạnh gốc cây, lúc này ông già rút tên ra và hét: “Sinh nam hỉ!” Điều này thể hiện việc hoàng đế từ trong bụng mẹ chui ra đã hoàn tất.
Sau đó, thái giám, quần thần tới chúc mừng, rồi tặng quà thể hiện sự vui mừng với Hoàng đế sau khi Bát tiên đến, mở tiệc thiết đãi quần thần. Đây là toàn bộ quá trình người Thiết Đan tổ chức lễ tái sinh. Điều làm người khác kỳ lạ là quà mà người dân tặng hoàng đế đa phần là những đồ như tã lót, nơ nhiều màu sắc…
Nên làm gì vào năm tuổi
Mua vật dụng màu đỏ
Trong tập tục truyền thống, năm tuổi thường được cho là năm không may mắn. Câu dân ca “Bản mệnh năm phạm Thái Tuế, Thái Tuế đương đầu tọa, vô hỷ bức hữu họa”, là sự miêu tả rõ ràng nhất về việc năm tuổi không được may mắn. Vì thế dân gian thường gọi “bản mệnh năm” là “khảm nhi niên”, tức là qua một năm tuổi giống như bước vào một thời điểm quan trọng. Ở rất nhiều nơi trên đất nước Trung Quốc, người dân rất coi trọng năm tuổi của mình. Mỗi khi đến năm tuổi, các nơi ở miền Bắc Trung Quốc, bất luận là người lớn hay trẻ con đều mua thắt lưng màu đỏ về đeo, thông tục gọi là “trát đỏ”, trẻ con còn mặc chiếc áo lót màu đỏ, và một chiếc quần trong màu đỏ, cho rằng làm như thế mới gặp lành tránh hung, tiêu tai tránh nạn.
Vật dụng màu đỏ có tác dụng gì
Kiểu tập tục này đến bây giờ vẫn được lưu hành, mỗi khi đến tết, các chợ đâu đâu cũng bán những dải lụa màu đỏ vàng gọi là “dây may mắn”, “nơ may mắn”, những người có năm tuổi sẽ buộc vào lưng, tay, như thế có thể giải trừ tai họa, gặp hung hóa lành.
Rất nhiều dân tộc ở Trung Quốc đều có tập tục coi trọng người già 60 tuổi, thông tục gọi là “hoa giáp”, hoa giáp là năm bản mệnh thứ sáu trong đời người, cũng là một luân hồi theo can chi kỷ niên, cần phải chúc mừng, nhân dịp đó gửi gắm ước muốn của con người cầu xin trường thọ, sức khỏe, và may mắn.
Ý nghĩa văn hóa của năm tuổi
Văn hóa con giáp của Trung Quốc cùng với nội hàm sâu sắc và hình thức phong phú thẩm thấu lên vùng đất rộng lớn Trung Hoa, hầu như ai ai cũng biết “12 con giáp”. Dân gian có một câu đố: “Cả nước 12 cái, ai ai cũng có một cái.” Đáp án là 12 con giáp, con giáp cũng gọi là thuộc tướng. Năm tuổi, lại là năm của bản thuộc tướng, cứ 12 năm lại đến một lần, dân gian dùng “tuần” để là đơn vị ghi năm.
Năm tuổi có phải là năm bản mệnh
Năm tuổi là một bộ phận quan trọng của văn hóa con giáp cổ xưa, có mối liên hệ chặt chẽ với văn hóa con giáp. Bản mệnh chỉ can chi năm nhân sinh. Trong từ điển tiếng Hán tác phẩm nổi tiếng ghi chép về năm tuổi sớm nhất là “Tam quốc chí – Ngụy chí – Quản lộ truyện”: “Hựu ngô bản mệnh tại dần gia nguyệt thực dạ sinh”, “Tân đường thư – Lý Tất truyện”: “Đại tông tương táng, đế (Đức tông) hiệu tống thừa thiên môn, nhi uẩn xa hành bất trung đạo, vấn kỳ cố, hữu tự viết, “Bệ hạ bản mệnh tại Ngọ – cố Tị chi”, “Tục tư trị thông giám – Tống nhân tông hoàng hựu nguyên niên”: “Tạc hữu ngôn canh tuất thị trẫm bản mệnh, bất nghi lâm tang, trẫm dĩ sư thần chi cựu, cố bất Tị”. “Năm bản mệnh” trước đây chỉ năm những người sinh cùng năm có can chi giống nhau. Nếu người nào sinh vào năm Nhâm Tuất, sau 60 năm nữa sẽ gặp lại gọi là năm tuổi. Lại nói lấy một năm chia làm 12 tuổi, nếu sinh vào năm Tý tuổi chuột, sinh vào năm Sửu tuổi trâu…, thì qua 12 năm thì lại gặp lại, cũng gọi là năm tuổi.
Năm bản mệnh là gì
Năm bản mệnh là một chu kỳ sinh mệnh và chu kỳ sinh thái có ý nghĩa đặc biệt, hoàn cảnh thiên văn học và nguyên lý sinh lý học của nó đang thu hút sự chú ý cao độ của các nhà khoa học. Tất nhiên, chu kỳ của năm bản mệnh là một vòng luân hồi quan trọng trong đời người, đây chính là ý nghĩa văn hóa của “năm bản mệnh”. Vì thế nói:
Nhân sinh lục thập mãn giáp tử, thất thạp bị tuế cổ lai bi.
Hữu hạnh cao thọ gia nhất luân, diêm vương bất quan bát thập tứ.
Canh gia nhất luân toán nhuận nguyệt, bách niên xuân thu tự quy nhất.
Hựu sử di lai đa thọ tinh, vị kiến công đức lượng giáp tử.
Chu kỳ năm bản mệnh được hiểu như thế nào
Kinh điển Trung y “Hoàng đế nội kinh” có một sự luận bàn hoàn chỉnh về chu kỳ sinh lý của con người, cái gọi là “ngũ quan lục khí” chính là việc vận dụng linh hoạt và phân tích sâu sắc về “Thiên can Địa chi”. 10 Thiên can (Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý), 12 Địa chỉ (Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi) đều có căn cứ hình tượng, có hàm ý sâu sắc, tuyệt đối không phải ký hiệu trừu tượng mang tính đơn giản, mà có một ý nghĩa nhất cử lượng tiện, hoàn toàn hoàn chỉnh.
Trước 12 tuổi là thời kỳ nhi đồng (trước 6 tuổi là trẻ con), 12 lối đến 24 tuổi là thời kỳ thiếu niên, 24 tuổi đến 36 tuổi là thời kỳ thanh niên, 36 tuổi đến 60 tuổi là thời kỳ trung niên (trong đó 36 tuổi đến 48 tuổi là thời kỳ tráng niên), sau 60 tuổi tận hưởng thiên niên thuộc về thời kỳ tuổi già. Vì thế nói:
Vạn vật chi linh nhân chi thủy, hoành không xuất thế lập thiên địa
Xích tự nhất thanh quỷ thần kinh, thiên chân anh nhi thủ trên cơ.
Đồng niên vô kỵ đa hoan hỉ, thiếu niên khinh cuồng nhậm phóng tứ.
Anh hùng tự có xuất thiếu niên, thiên tài đồng tử ngoạn du hí.
Thanh xuân tuế nguyệt hoa chính mậu, mỹ diệu thời quang khoái lưu thệ.
Nhân đáo trung niên vạn vạn nan, tráng niên nhân sinh sự sự cấp.
Chuyển nhãn nhất thuấn phồn hoa tận, thiên mệnh sơ độ nhất giáp tử.
Thất lão bát thập đa di bận, vãng sự như yên phí thân tư.
Vô thị vô thính tu tiên đạo, một tâm một phế tuyệt tình ý.
Bách tuế thọ tinh vạn sự không, phản lão hoàn đồng tự sỏa si.
Du du nhật nguyệt lượng giáp tử, mang mang thiên số hữu thùy tri?
Tử sinh hữu mệnh thiên chú định, vãng lai tuần hoàn nhất chu kỳ.
Năm bản mệnh là một kiểu tiết tấu (tiết luật) tự nhiên của đời người, hình tượng 12 con giáp thể hiện sinh động chu kỳ sinh mệnh này. Chu nhi phục thủy, thủy chung như nhất, điểm khởi đầu quyết định điểm kết thúc, điều này mới là nhân sinh quan mang tính chỉnh thể luận, cũng là quy luật bản chất của mọi hệ thống sinh thái.
